NASZA HISTORIA
Sprawiedliwa i Doskonała Loża „Kultura” na Wschodzie Warszawy powstała w 2009 roku z inicjatywy Braci Mistrzów, którzy spotkali się w mieszkaniu Brata Wojciecha Giełżyńskiego. Spośród grona pomysłodawców i założycieli wymienić należy wspomnianego wyżej Brata Wojciecha Giełżyńskiego i Brata Waldemara Gniadka. Początkowo ten nowy warsztat wolnomularski miał nosić miano Jerzy Giedroyć, jednakże niemożność uzyskania stosownej zgody rodziny wymusiła zmianę koncepcji. Wówczas wybór padł na ostatecznie przyjętą nazwę. Inspiracją do jej przyjęcia była rzecz jasna Kultura Paryska Jerzego Giedroycia, lecz także kultura w najszerszym tego słowa znaczeniu, jako rozmaite efekty funkcjonowania społeczeństw, nie tylko choć również związanych z działalnością artystyczną.
Loża „Kultura” przyjmuje na swych członków mężczyzn i kobiety, osoby wierzące i niewierzące oraz agnostyków. Posiada uprawnienie do prac w Rycie Francuskim i Rycie Szkockim Dawnym i Uznanym. Przez pierwsze dziesięć lat istnienia Loża „Kultura” pracowała w Rycie Francuskim, po czym w 2019 r. członkowie warsztatu podjęli zgodną decyzję o rozpoczęciu prac w Rycie Szkockim Dawnym i Uznanym (RSDU). Głównym argumentem za tą zmianą była możliwość kontynuowania inicjacyjnego rozwoju w RSDU za sprawą zapalenia świateł Loży Doskonalenia „Szkoła Sokratesa” w Dolinie Wisły w Zenicie Warszawy, działającej pod auspicjami Rady Najwyższej 33. i Ostatniego Stopnia Rytu Szkockiego Dawnego Uznanego dla Polski i Krajów Bałtyckich.
Pierwszym Czcigodnym Mistrzem (czyli przewodniczącym) „Kultury” był Wojciech Giełżyński, dziennikarz, pisarz, a także sportowiec - dwukrotny mistrz Polski w wioślarstwie. Urodził się 9 maja 1930 r. w Warszawie. Jego ojciec Witold, również dziennikarz, publicysta i wolnomularz, był założycielem Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela, pisał m.in. do Wiadomości Polskich (organ AK), Kuriera Codziennego i Gazety Ludowej, w której to debiutował jego syn Wojciech. Giełżyński junior ukończył ekonomię na SGH, lecz miast zajmować się przedmiotem studiów został reporterem tygodnika Dookoła Świata. Później pisał m.in. do Panoramy, Kontynentów, Tygodnika Solidarność oraz do Polityki. W jego dorobku znajduje się blisko 5 tysięcy artykułów i ponad 60 książek. W 1987 r. brał udział w reaktywacji PPS, a rok później w strajkach w Stoczni Gdańskiej. W latach 1995-2006 był rektorem Wyższej Szkoły Komunikowania i Mediów Społecznych im. Jerzego Giedroycia w Warszawie. Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 3 marca 2015 r. w Warszawie, podobnie jak ojciec spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim.
Początkowo „Kultura” należała do Wielkiego Wschodu Polski, obediencji skupiającej loże liberalne. W 2013 r. członkowie „Kultury” podjęli uchwałę o secesji, a ich loża pozostawała niezrzeszoną przez kolejne 4 lata. W 2017 r. wraz z czterema innymi lożami powołała nową obediencję liberalną Wielki Wschód Rzeczypospolitej Polskiej.
Czcigodnym Mistrzem, w roku jubileuszu dziesięciolecia loży „Kultura”, wybrany został dr Waldemar Gniadek, wydawca, drukarz podziemny, działacz niepodległościowy. Studiował nauki matematyczno-przyrodnicze na SGGW i historię na UW (był studentem prof. T. Cegielskiego), posiada doktorat z dziedziny nauk humanistycznych w dyscyplinie historia. Specjalizuje się w badaniach nad historią wolnomularstwa na ziemiach polskich i w krajach ościennych. Jako działacz opozycji demokratycznej m.in. współtworzył Studenckie Grupy Oporu i kierował Oficyną Wydawniczą „Pokolenie”. Jest jednym z najaktywniejszych polskich wolnomularzy. Posiada najwyższy "V" Porządek Pierwszego Łuku Rytu Francuskiego oraz 33. stopień Rytu Szkockiego Dawnego Uznanego (RSDU). Do wolnomularstwa inicjowany był w 1995 r. w Loży „Puszkin” na Wschodzie Paryża, należącej do Wielkiej Loży Francji. W latach 2004 - 2009 należał do Loży „Wolność Przywrócona” na Wschodzie Warszawy, należącej do Wielkiego Wschodu Polski. W 2007 roku był zastępcą Wielkiego Mistrza, a następnie Wielkim Mistrzem Wielkiego Wschodu Polski, a także Suwerennym Wielki Komandorem, czyli przewodniczącym Rady Najwyższej Polski 33. i Ostatniego Stopnia RSDU. Po powstaniu Wielkiego Wschodu Rzeczypospolitej Polskiej, w którego tworzeniu aktywnie uczestniczył, został Zastępcą Wielkiego Mistrza ds. Zagranicznych, a po powołaniu Rady Najwyższej 33. i Ostatniego Stopnia RSDU dla Polski i Krajów Bałtyckich został jej Suwerennym Wielkim Komandorem. Jest wolnomularzem lóż nie tylko polskich, ale też włoskich i francuskich.
Loża „Kultura” ma pośród swych tradycji wspólne prace z innymi zaprzyjaźnionymi lożami, a także tzw. Białe Prace, czyli prace nierytualne, w których mogą uczestniczyć również osoby nie będące wolnomularzami. W roli gości specjalnych zapraszani są na takie spotkania znani i cenieni prelegenci. Białe Prace z udziałem prof. Marii Szyszkowskiej oraz prof. Tadeusza Cegielskiego zostały uwiecznione na filmach:
https://www.youtube.com/watch?v=n5wpUujKh4k https://www.youtube.com/watch?v=nc6nzUeKpbI
Inną inicjatywą, którą kultywujemy, jest cykl desek, czyli referatów wygłaszanych i dyskutowanych podczas prac. Tu wymienić należy teksty o charakterze społecznym i filozoficznym poświęcone istotnym zagadnieniom ludzkiej egzystencji oraz wybitnym przedstawicielom ludzkości i ich dokonaniom. Jednakże tym, co od początku po dziś dzień cenimy najwyżej, jest Braterstwo, budowane na tolerancji, otwartości, życzliwości i byciu dla siebie nawzajem oparciem.
Informujemy, że na regularnych pracach w dniu 10 września 2020 roku E.: P.: w drodze głosowania została podjęta decyzja o wystąpieniu S.: i D.: Loży Kultura na Wschodzie Warszawy z Wielkiego Wschodu Rzeczpospolitej Polskiej ( W.:W.:R.:P.: ).
Decyzja Braci i Sióstr z S.: i D.: Loży Kultura na Wschodzie Warszawy o odejściu z W.:W.:R.:P.: powodowana jest przede wszystkim pragnieniem spokojnej pracy nad własnym doskonaleniem, nieskrępowanym rozwojem Loży i dążeniem do realizacji wolnomularskich ideałów w atmosferze braterstwa i wzajemnego szacunku.
